In het artikel Nog meer geld voor onderzoek beschrijf ik waarom het nutteloos is om nog meer geld in onderzoek te steken, en zeker niet in ongebonden onderzoek. Het idee van meer ongebonden onderzoek is afkomstig van een zekere prof. Scheffer van WUR. Prof. Scheffer heeft een paar jaar geleden een hoop geld gekregen om dergelijk ‘vrij onderzoek’ te doen. Helaas is uit dit onderzoek niets anders voortgekomen dan een hoop theorie. Ik vind prof. Scheffer de grootste charlatan binnen het WUR-domein. Dat oordeel baseer ik op mijn kennis en inzicht, die onder andere vastgelegd zijn in twee Nederlandse octrooien en een reeks geregistreerde documenten op het gebied van blauwalgen.
Kantelpunten
Deze prof. Scheffer heeft bekendheid verworven met zijn theorie van de ‘kantelpunten’, zijn onderzoek is gericht op het voorspellen van omslagen in systemen. Hij baseert zijn theorie op zijn visie dat oppervlaktewateren (meren e.d.) maar twee toestanden kennen, helder en troebel. Helaas is dat volkomen onwaar, oppervlaktewateren kennen ook allerlei toestanden daartussenin, met name omdat er meerdere vormen van troebelheid zijn. Scheffer weet geen verschil tussen die vormen van troebelheid te maken, en weigert valide verklaringen te begrijpen. De op oppervlaktewateren gebaseerde theorie van prof. Scheffer heeft geleid tot een waanzinnig en desastreus overheidsbeleid voor de waterkwaliteit, namelijk het defosfateren met behulp van ijzerchloride. Door dit beleid zit er nauwelijks nog vis in het oppervlaktewater, ook niet in diverse natuurgebieden van Natuurmonumenten.
Uitvoeren experiment blokkeren
Pikant is dat prof. Scheffer niet bereid was een reeks proeven te doen om zijn theorie proberen te verwerpen. Oftewel, een poging om zijn theorie te falsificeren – de basis van de wetenschap – werd geblokkeerd. Lang heeft in de wetenschap gegolden dat het experiment moet uitwijzen of de theorie klopt. In het geval van prof. Scheffer gaat het om zaken die moeilijk te bewijzen zijn, en waar dat wel mogelijk is, houdt hij zelf het uitvoeren van het experiment in de praktijk tegen. Om zijn gelijk te bewijzen heeft hij door een van zijn horigen een laboratoriumproefje laten doen, maar hij heeft niet verteld wat de proefopzet precies was en heeft daarover ook niet gepubliceerd. Het was in ieder geval een zeer onbenullig onderzoekje.
Modellen
Van de hand van prof. Scheffer zijn diverse publicaties met modellen verschenen waar geen touw aan vast te knopen is. Van blauwalgen heeft hij niets begrepen, over bijen heeft hij een ‘model’ geproduceerd waaruit blijkt dat de bijen ‘onvermijdelijk’ gaan verdwijnen. Met een model kun je natuurlijk alles ‘aantonen’ als je een aantal essentiële zaken weglaat of over het hoofd ziet. De vraag is of dat nog wetenschap is.
Concurrentievoordeel
Prof. Scheffer heeft het begrip ‘competitive advantage’ (concurrentievoordeel) uitgewerkt voor watersystemen. ‘Competitive advantage’ houdt in dat een organisme een concurrentievoordeel kan hebben vanwege bepaalde eigenschappen. Het begrip concurrentievoordeel krijgt pas betekenis, als je precies weet waarop het gebaseerd is. Het idee is overigens niet van Scheffer zelf afkomstig, maar uit de bedrijfskunde.
Weinig exact
Professor Scheffer is in mijn ogen de Stapel van het (water)ecologisch onderzoek. De ecologie, en ook de waterecologie, is net zoals de psychologie een nogal vaag en weinig exact vakgebied. Daarover kun je een hoop kletsverhalen vertellen, die vanwege de grote variabiliteit in biologische systemen, altijd wel een beetje waar zijn. De KNAW (Koninklijke Academie van Wetenschappen) is dol op prof. Scheffer, en wel omdat hij een hoop mist creëert en daardoor veel vragen oproept die dan allemaal weer door ‘meer onderzoek’ moeten worden beantwoord. Dat geeft vooral aan dat de wereld van ivoren torens de aansluiting met de maatschappij volledig is kwijtgeraakt. Dat men 2 jaar geleden met behulp van het publiek een Nationale wetenschapsagenda probeerde op te stellen was een ijdele poging om die kloof te dichten, alsook een poging om de kwijtgeraakte weg weer terug te vinden.
Bijenonderzoek
Het tegenwerken van het uitvoeren van experimenten ken ik ook van mijn bijenonderzoek. Daarin blies niet alleen WUR uit het Wageningen-complex een partijtje mee. We hebben dus te maken met een onderzoeksinstelling die tegen het uitvoeren van onderzoek is.
