Deze week kwam in het nieuws dat het permafrost op sommige plekken in Canada en Rusland aan het ontdooien is. Daardoor klinkt de bodem in en ontstaan er grote diepe gaten in het aardoppervlak, de bodem klinkt in. Bij dit proces komt methaan vrij, dat is een broeikasgas. Dit zijn waargenomen en vastgestelde feiten, net zoals de gemeten stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde, ook in het noordpoolgebied. Bernice Nooteboom https://nl.wikipedia.org/wiki/Bernice_Notenboom heeft deze ontdooïng al eerder onder de aandacht van het publiek gebracht in de documentaire-serie Klimaatjagers https://www.npo.nl/klimaatjagers/POMS_S_VPRO_401258

Officiële verklaring

De verklaring die hiervoor officiëel gegeven is en wordt is dat de aarde opwarmt en dat de gaten daardoor ontstaan. Dit is een halve waarheid, deels verzonnen, en het is een bepaalde interpretatie van de gegevens. Men weet oorzaak en gevolg niet van elkaar te onderscheiden.

Anaerobe processen

Wat er feitelijk gebeurt is het volgende. Door de langjarige depositie van nitraten (en sulfaten) zijn dieper in de bodem anaerobe processen op gang gekomen. Hierbij wordt de organische stof in de bodem afgebroken, dat gebeurt door bacteriën. Daarbij komt zowel methaan als warmte vrij. Door deze warmte stijgt de temperatuur diep in de bodem en ontdooit deze. De ontdooiïng van het permafrost vindt dus niet ‘van bovenaf’ plaats, maar ‘van onderaf’. De bovenlaag smelt altijd een beetje in de zomer, daardoor lossen de in sneeuw en ijs aanwezige nitraten op, deze sijpelen de bodem in en zorgen daar voor groei van bacteriën.

Nitraten

Met de zoekroutine ‘nitrate precipitation arctic’ krijgt men uit diverse bronnen een idee van de hoeveelheden nitraat (en sulfaat) die jaarlijks op het perfafrost neerkomen en in sneeuw aanwezig zijn. Die zijn aanzienlijk hoger dan gemeld wordt door het Arctic Monitoring and Assessment Programme. De laatste gegevens zijn die uit 2009, de concentratie lag toen in de orde van 0,25 mg nitraat per liter neerslag. Dit komt overeen met 1 – 2 kg per hectare. Dat is op zich niet zoveel, maar toch nog heel wat over een lange reeks van jaren. Er zit ook heel wat nitraat in de sneeuwlaag (> 1 mg/kg).

Experiment uitgevoerd?

De oorzaak van deze misvatting over de oorzaak van de ontdooiïng van het permafrost ligt in het gebruik van de verkeerde H₀-hypothese (permafrost ontdooit door stijging van de temperatuur). Voor zover mij bekend is geen experiment uitgevoerd om dit te bewijzen, hoewel ik me dat eigenlijk niet kan voorstellen (Canada is groot genoeg om een dergelijke proef te doen. In Canada hebben in het verleden talloze grootschalige ecologische experimenten met meren plaatsgevonden).

Nederland

Het ontdooien van permafrost is natuurlijk in zekere zin een ver-van-ons-bed-show. Maar hetzelfde proces van bodeminklinking treedt op in de Nederlandse veengebieden. Met dezelfde oorzaak. De bodems van veengebieden bestaan voor een groot deel uit organische stof. De organische stof wordt onder invloed van nitraten afgebroken, net zoals dat het geval is in met veel nitraat bemeste landbouwgronden. Een hogere temperatuur zal dit proces eventueel wel kunnen versnellen, maar de oorzaak blijft hetzelfde. Bij WUR verkondigt met de mening dat de bodeminklinking veroorzaakt wordt door de 'verdroging'. Ook dit is een van de vele halve waarheden die door deze instelling in de plaats W naar buiten wordt gebracht. Onmiskenbaar is er sprake van een verlaging van de grondwaterstanden door maatregelen van de waterschappen, maar of de inklinking alleen hierdoor veroorzaakt wordt is niet bewezen.

Consensus

Helaas gaat de berichtgeving alleen over de temperatuur, en niet over de plaatsvindende biologische/biochemische processen. Onze weermannen vertellen dus maar een deel van het verhaal, mogelijk zelfs complete lariekoek.

Op dit moment is de gedachte dominant dat CO₂-uitstoot verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde en de klimaatveranderingen. Vanuit een biologisch oogpunt bezien zit het anders. CO₂ is chemisch gezien een tamelijk weinig reactieve stof. NO_x daarentegen is een chemisch zeer actieve stof, die tevens een voedingsstof is, met name voor bacteriën.

Juiste diagnose cruciaal

Het stellen van een juiste diagnose van de ontdooiïng van het permafrost is cruciaal voor eventueel te nemen maatregelen. Indien mijn diagnoserichting juist is, dan is het efficienter om NO_x-uitstoot aan te pakken (daarvoor is de technologie beschikbaar) dan de CO₂-uitstoot (inclusief opslag). Hierbij moet natuurlijk aangetekend worden dat CO₂-uitstoot verlagen in de praktijk meestal samengaat met verminderde NO_x-emissie. In theorie kan men geo-engineering toepassen om ontdooiïng van permafrost tegen te gaan. Dat is een kostbare zaak, maar dat zijn alle maatregelen tegen klimaatverandering. En de gevolgen daarvan eveneens. Alleen door militaire operaties kan dit gestopt worden.