Het verbod van neonicotinoïden in EU-verband op 27-04-2018 is het resultaat van een politiek proces, waarbij de belofte is dat dat goed is voor de bijen. In de voorafgaande periode is een stevige lobby gevoerd om dat voor elkaar te krijgen. Dit politieke besluit is mogelijk geworden dankzij de grote mist, die over dit onderwerp is opgetrokken door de zeer omvangrijke reeks van rapporten en publicaties met elkaar tegensprekende konklusies.

Methodologie

Methodologisch zit het onderzoek naar de neonicotinoïden slecht in elkaar, en wel op verschillende manieren. Allereerst heeft men andere factoren die tot bijensterfte leiden buiten beschouwing gelaten. Oftewel men gaat er van uit dat bijensterfte alleen of voornamelijk veroorzaakt wordt door aanwezigheid van neonicotinoïden. Dat is wat men noemt eenzijdig onderzoek.

Ten tweede is de aanname dat neonicotinoïden insecticiden zouden zijn. Helaas is dat een halve waarheid. Zie voor meer uitleg https://science-in-water.com/Nederlands/werking-van-neonicotinoiden-verklaard.html

Ten derde is grote onduidelijkheid ontstaan hoe men de effecten van neonicotinoïden op bijen eigenlijk moet vaststellen (in ambtelijk jargon het toetsingskader genoemd). De bijen gaan namelijk helemaal niet dood door deze middelen zelf, maar door andere factoren. Daarbij spelen de middelen soms wel en soms geen doorslaggevende rol.

Ingewikkelde technische kwestie

Al met al kan men zeggen dat de kwestie van de neonicotinoïden een uitermate ingewikkelde technische kwestie is. Het besluit tot verbieden is m.i. voornamelijk op ideologische gronden gebaseerd, waarbij de ongerustheid over het ecologisch systeem de drijvende kracht is.

Weinig betekenis voor de bijenstand

Ik denk dat dit verbod weinig betekenis heeft voor de bijenstand. Bijen/bijenvolken gaan namelijk ook verloren in gebieden waar deze middelen niet gebruikt worden of terechtkomen.

Daarom kan het besluit het beste als een Pyrrhus-overwinning aangeduid worden. Een Pyrrhus-overwinning is een overwinning die dezelfde uitwerking heeft als een nederlaag. Een Pyrrhus-overwinning is een valse overwinning.

Resistente gewassen

Vanwege het besluit zullen nog meer dan tot nu toe tegen ziekten en insecten resistente gewassen gebruikt gaan worden. En daarin zit dan ook het element van de valse overwinning. Dit zit namelijk als volgt. In resistente gewassen zijn namelijk de zogenaamde mangaantransporters ingebouwd. Dat zijn speciale eiwitten die de opname en het transport van mangaan vanuit de bodem bevorderen. Dergelijke planten bevatten derhalve meer mangaan, en dat helpt bij het voorkomen van ziekten en aantasting door insecten.

Verhoogde mangaan-inname

Een gevolg van het hogere mangaangehalte is dat dit mangaan ook terecht komt in de organismen die dergelijke gewassen of de onderdelen daarvan (vruchten, zaden) consumeren. Over langere tijd leidt dat tot een systematisch verhoogde mangaan-inname, die veel hoger is dan de aanbevolen dagelijkse inname (deze ligt op 2 - 3 mg per dag). Voor de gezondheid van de mens zijn de gevolgen daarvan aanzienlijk.

Rol van mangaan in biologische systemen

Om die gevolgen te begrijpen is het belangrijk iets te weten over de rol van mangaan in biologische systemen. Mangaan komt is diverse vormen voor, meestal in gebonden vorm (meestal gebonden aan eiwitten). Wanneer mangaan in de darmen terechtkomt, komt het in dat zuurstofloze milieu vrij in de vorm van Mn²⁺. Het treedt dan in concurrentie met andere metalen die ook in de 2+ vorm vrijkomen of aanwezig zijn. Aangezien zeer veel enzymen (dat zijn actieve eiwitten) een metaal bevatten dat een belangrijke rol speelt bij de activiteit van dergelijke enzymen, neemt Mn²⁺ de plaats in van die andere metalen en worden bepaalde biochemische omzettingen sterk gestimuleerd. In de darmen wordt op die manier onder andere de aanmaak van bepaalde neuro-actieve stoffen verhoogd. Dat heeft aanzienlijke gevolgen voor het gedrag en voor andere lichaamsfuncties.

Sluipend proces

Over wat er in het lichaam verder nog gebeurt door de verhoogde mangaan-inname valt nog meer te vertellen. Belangrijk is te weten dat dit een sluipend proces is, waarvan iedereen de gevolgen hoe dan ook ondervindt. De reeks van vindingen, die ik met betrekking tot deze kwestie heb gedaan, en waarvan ik belangrijke details voorlopig nog voor mijzelf hou, is een zaak waarover men bij WUR niet zo blij is. En daarom is men met alle volstrekt criminele middelen al jaren bezig om te voorkomen dat deze inzichten ruimere bekendheid krijgen.